Αφορμή για το παρακάτω άρθρο ήταν η συνάντησή μου με την Γ. πριν από λίγους μήνες. Συζητώντας το πρόβλημα υπογονιμότητας που είχε, μου επισήμανε: “Δεν μπορώ να το πιστέψω ότι βρίσκομαι σε αυτή τη θέση. Σε όλη μου τη ζωή προσπαθούσα να μην μείνω έγκυος. Χρησιμοποιούσα αντισύλληψη και έχω κάνει μια έκτρωση όταν ήμουν φοιτήτρια. Και τώρα που θέλω να μην μπορώ».
Πράγματι στις σημερινές συνθήκες πολλές γυναίκες καθυστερούν την απόκτηση ενός παιδιού μέχρι την ηλικία των 35 ή και αργότερα (μία στις τέσσερις γυναίκες σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία), ενώ οι κυήσεις σε γυναίκες κάτω από 30 χρόνων γίνονται όλο και λιγότερο συχνές. Στο πνεύμα της εποχής, τα περισσότερα προγράμματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και εκπαίδευσης, ενημερώνουν σχετικά με το μηχανισμό της εγκυμοσύνης και τους τρόπους αντισύλληψης. Επιπλέον, συχνά, το οικογενειακό περιβάλλον περιορίζεται στο να συμβουλεύει τη νέα κοπέλα να «προσέξει να μην μείνει έγκυος» όταν βρίσκεται σε κάποια σχέση. Σε πολλές περιπτώσεις μια κύηση που προκύπτει «κατά λάθος», κατά τη διάρκεια των σπουδών ή στην αρχή της επαγγελματικής σταδιοδρομίας, αντιμετωπίζεται ως τροχοπέδη στα σχέδια της γυναίκας. Αναμφίβολα, μια ανεπιθύμητη κύηση αποτελεί ένα αγχογόνο γεγονός με υψηλό κόστος για τη γυναίκα και η ορθή χρήση αντισύλληψης όχι μόνο προλαμβάνει μια τέτοια δυσάρεστη κατάσταση αλλά προστατεύει και από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Από την άλλη μεριά, η γονιμότητα μιας γυναίκας θεωρείται δεδομένα καλή και δυστυχώς, συχνά, δεν υπάρχει η ανάλογη ενημέρωση ότι σε αρκετές περιπτώσεις τα ζευγάρια αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην απόκτηση ενός παιδιού. Η αναπαραγωγική λειτουργιά της γυναίκας βρίσκεται στα υψηλοτέρα επίπεδα μέχρι την ηλικία των 30 ετών. Από εκεί και περά εμφανίζεται μια βαθμιαία ελάττωση. Μάλιστα μετά την ηλικία των 38 η πτώση γίνεται πιο σημαντική και μετά τα 40 η αναπαραγωγική ικανότητα της γυναίκας επιβαρύνεται. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις η ελάττωση της αναπαραγωγικής ικανότητας συμβαίνει ακόμα πιο γρήγορα. Δυστυχώς τα περισσότερα ζευγάρια έρχονται αντιμέτωπα με αυτή τη δυσάρεστη πραγματικότητα μόνο όταν έχουν ξεκινήσει την προσπάθεια τεκνοποίησης. Όταν όμως οι περισσότερες γυναίκες καθυστερούν να πάρουν την απόφαση να ξεκινήσουν οικογένεια μετά τα τριάντα ή και κοντά στα σαράντα, η ενημέρωση σχετικά με τα προβλήματα γονιμότητας και το βιολογικό και αναπαραγωγικό ρολόι θα πρέπει να γίνεται πολύ νωρίτερα.
Σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα, ένα υγιές ζευγάρι έχει σε κάθε μηνιαίο κύκλο ποσοστό σύλληψης περίπου 20%. Μετά από ένα χρόνο ανεπιτυχών προσπαθειών το μηνιαίο ποσοστό μειώνεται στο 5%. Η αλήθεια είναι ότι αυτά τα ποσοστά σε γυναίκες μεγαλύτερης αναπαραγωγικής ηλικίας είναι πιο ελαττωμένα. Τα περισσότερα ζευγάρια που έχουν προβλήματα γονιμότητας συγκλονίζονται μπροστά στην αλήθεια των αριθμών και εύχονται να είχαν αυτήν την πληροφορία όταν ήταν νεώτεροι. Το γεγονός αυτό δε θα πρέπει να μειώνει την αξία της ενημέρωσης των νέων σχετικά με την πρόληψη μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Αντίθετα, επισημαίνει ότι οι νέες γυναίκες θα πρέπει να είναι πληροφορημένες σχετικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν τη γονιμότητα και ιδιαιτέρα αυτόν της ηλικίας. Πρωταρχικό ρόλο στην ενημέρωση έχει το σχολείο και το οικογενειακό περιβάλλον. Επιπλέον είναι σημαντική και η συμβολή του οικογενειακού ιατρού και του γυναικολόγου στα πλαίσια του ετήσιου ελέγχου, κατευθύνοντας τη γυναίκα σωστά στο σχεδιασμό και τη διαχείριση της γονιμότητας. Σε γυναίκες που για επαγγελματικούς ή προσωπικούς λόγους επιθυμούν να καθυστερήσουν τον οικογενειακό τους προγραμματισμό, η κατάψυξη ωαρίων μπορει να αντιπροσωπεύει μια αξιόπιστη λυση.
Με την ολοκληρωμένη πληροφόρηση από όλους τους αρμόδιους φορείς αλλά και τη σωστή εκτίμηση της γονιμότητας, οι γυναίκες θα έχουν την ευκαιρία να κάνουν τις πιο κατάλληλες επιλογές, αποφεύγοντας από τη μια μεριά κάποια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, αλλά και αξιοποιώντας σωστά το αναπαραγωγικό τους ρολόι.
