Αίτια Υπογονιμότητας. Ανδρικός Παράγοντας
Σύμφωνα με τα νεοτέρα επιστημονικά δεδομένα, σε ένα ποσοστό 30-50% των περιπτώσεων υπογονιμότητας, ανιχνεύεται κάποιο πρόβλημα στο σπέρμα. Σύμφωνα με αυτά τα ευρήματα, συστήνεται πλέον να γίνεται ανάλυση σπέρματος από την αρχή της διερεύνησης του υπογόνιμου ζευγαριού.
Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες ανδρικής υπογονιμότητας. Στην πρώτη περίπτωση δεν παράγεται ικανοποιητική ποσότητα σπερματοζωαρίων ή τα ποιοτικά και τα μορφολογικά τους χαρακτηριστικά είναι ελαττωμένα. Υπάρχει δηλαδή πρόβλημα στην ποσότητα, στη μορφολογία ή στην ποιότητα τους σπέρματος.
Στην δεύτερη περίπτωση ενώ παράγεται από τους ορχείς σπέρμα με φυσιολογικά χαρακτηριστικά, εξαιτίας κάποιου ανατομικού εμποδίου, τα σπερματοζωάρια δεν περιέχονται στα υγρά της εκσπερμάτισης.
Η παράγωγη του σπέρματος ελέγχεται μέσω ενός κυκλώματος ορμονών που συνθέτονται στον εγκέφαλο και δρουν στους ορχείς. Η FSH είναι υπεύθυνη για την παράγωγη των σπερματοζωαρίων και η LH διεγείρει την παράγωγη τεστοστερόνης από τους ορχείς. Σε αυτήν τη διαδικασία το σπέρμα ανανεώνεται περίπου κάθε 90 ημέρες.
Η πιο βασική εξέταση που ελέγχουμε την ανδρική γονιμότητα είναι η ανάλυση σπέρματος (σπερμοδιάγραμμα). Στην ανάλυση εξετάζουμε την ποσότητα του σπέρματος (>20 εκατ./ml), την κινητικότητα (>50%), την μορφολογία (>15% φυσιολογικά) και την παρουσία αντισπερματικών αντισωμάτων. Με βάση τα ευρήματα της ανάλυσης, μπορεί να χρειαστούν επιπλέον εξετάσεις αίματος και υπερηχογραφικός έλεγχος .
Για παράδειγμα όταν η ποσότητα του σπέρματος είναι σημαντικά ελαττωμένη είναι χρήσιμος ο συμπληρωματικός ορμονικός και γενετικός έλεγχος του άνδρα με εξετάσεις όπως FSH, LH, TSH, προλακτίνη, τεστοστερόνη και καρυότυπο. Ανάλογα με τα αποτελέσματα, μπορεί να καθοριστεί αν το πρόβλημα εντοπίζεται στη διέγερση των όρχεων ή στην ανταπόκριση τους.
Ο τρόπος αντιμετώπισης της ανδρικής υπογονιμότητας εξαρτάται από το υποκείμενο πρόβλημα και τα ευρήματα της ανάλυσης σπέρματος. Ήπιες διαταραχές που αφορούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του σπέρματος μπορούν να βελτιωθούν με τη λήψη συμπληρωμάτων (πχ καρνιτίνη, αντί-οξειδωτικές ουσίες, συνένζυμα κτλ). Τις περισσότερες φορές η θεραπεία του ανδρικού παράγοντα υπογονιμότητας απαιτεί τη χρήση μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Πιο σπάνια, όταν συμβαίνει ανεπαρκής διέγερση των όρχεων μπορεί να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή. Οι ενδείξεις για κάποια χειρουργική αποκατάσταση σε περίπτωση απόφραξης είναι περιορισμένες, ενώ σε περίπτωση κιρσοκήλης, αμφίβολης αποτελεσματικότητας.
