Οι κύστεις των ωοθηκών αποτελούν ένα συχνό εύρημα, ιδιαίτερα σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Πολλές φορές δεν προκαλούν συμπτώματα και αποτελούν ένα τυχαίο εύρημα στα πλαίσια ενός γυναικολογικού ελέγχου ρουτίνας. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να σχετίζονται με συμπτώματα πόνου ή πίεσης στο κάτω μέρος της κοιλίας.
Αν και η εύρεση μίας κύστης εγείρει πάντα την ανησυχία για κακοήθεια, αυτό είναι πολύ σπάνιο σε νέες γυναίκες. Η συχνότερη κατηγορία κύστεων είναι αυτές που χαρακτηρίζουμε ως λειτουργικές ή ορμονικές κύστεις. Οι λειτουργικές κύστεις είναι κυριολεκτικά διευρυμένα ωοθυλάκια που έχουν διαστέλλει από τη συσσώρευση υγρού. Είναι συνήθως το αποτέλεσμα μιας παρατεταμένης αύξησης των επιπέδων στο αίμα της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH) και / ή ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης (FSH). Εκτός από κάποια ήπια διαταραχή στην περίοδο (συνήθως μικρή καθυστέρηση ή ακανόνιστο κύκλο, μπορεί να προκαλέσουν και δυσφορία στην κοιλιακή χώρα. Σε περίπτωση που υφίστανται ταχεία διάταση ή αντίθετα απότομη ρήξη ή συστροφή τότε μπορεί να προκαλέσουν έντονα συμπτώματα κοιλιακού άλγους. Στον υπέρηχο φαίνεται να περιέχουν μόνο διαυγές υγρό και στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρούν από μόνες τους είτε η γυναίκα πάρει αντισυλληπτικά είτε όχι.
Οι κύστεις ενδομητρίωσης (ενδομητριώματα) χαρακτηρίζονται από την παρουσία πυκνού υγρού στον υπέρηχο. Συχνά η γυναίκα αναφέρει συνοδά συμπτώματα όπως πόνο στην περίοδο ή στη σεξουαλική επαφή και δυσκολία να μείνει έγκυος. Τα ενδομητριωματα στον υπερηχογραφικό επανέλεγχο επιμένουν και δεν υποχωρούν χωρίς θεραπεία.
Πέρα από τις παραπάνω ομάδες υπάρχει μια πληθώρα καλοηθών κύστεων με διαφορετική υπερηχογραφική εικόνα και βιολογική συμπεριφορά. Οι κύστεις αυτές επιμένουν και υπόκεινται σε μια ποικιλία επιπλοκών όπως η συστροφή, ρήξη, αιμορραγία ή λοίμωξη, καταστάσεις οι οποίες απαιτούν συνήθως χειρουργική επέμβαση.
Μία ιδιαίτερη κατηγορία κύστεων είναι οι οριακοί όγκοι ωοθήκης. Αυτές οι κύστεις περιέχουν πέραν του υγρού και διαφορετικού βαθμού συμπαγή στοιχεία και χαρακτηρίζονται από πιο επιθετική συμπεριφορά και δυνατότητα επέκτασης.
Συμπερασματικά, σε μια νέα γυναίκα ο καρκίνος της ωοθήκης δεν είναι συχνός. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει μια ποικιλία κύστεων ωοθήκης που είτε υποκρύπτουν κάποια πάθηση είτε έχουν δυναμικό επέκτασης στη γύρω περιοχή. Κάθε φορά που μια κύστη ωοθηκών εντοπιστεί (συνήθως υπερηχογραφικά), το πρώτο μέλημα είναι να διαπιστωθεί αν πρόκειται για μια «λειτουργική-ορμονικήη» κύστη ή όχι. Εάν η κύστη δεν υποχωρήσει σε σύντομο χρονικό διάστημα (6-8 εβδομάδες) και παραμένουν διαγνωστικά διλλήματα σε ότι αφορά τη φύση της κύστης, τότε η αφαίρεση της είναι θεμιτός και λογικός τρόπος προσέγγισης.
